Hơn 60 năm hoạt động, cống Tây Yên (phường Kỳ Thịnh, TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh) đã xuống cấp trầm trọng, không đảm bảo được tính năng của công trình thuỷ lợi.

Cống Tây Yên được xây dựng từ năm 1963 gồm 6 cửa xả, mỗi cửa dài hơn 4m. Công trình nhằm phục vụ việc tiêu thoát lũ cho 6 xã, phường vùng Nam thị xã (thuộc khu vực KKT Vũng Áng) gồm: Kỳ Phương, Kỳ Liên, Kỳ Long, Kỳ Thịnh, Kỳ Lợi và Kỳ Trinh; ngăn mặn, giữ ngọt, cung cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho phường Kỳ Thịnh và xã Kỳ Lợi.

Cống Tây Yên được xây dựng từ năm 1963.

Trước năm 2012, cống Tây Yên do Công ty TNHH MTV thuỷ lợi Sông Rác (nay là Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Nam Hà Tĩnh) quản lý. Từ năm 2012 đến nay, công trình được bàn giao cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vũng Áng quản lý. Hiện nay, công ty này đang giao công tác vận hành cống cho Nhà máy cấp nước Vũng Áng.

Trước khi bàn giao cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vũng Áng, cống Tây Yên đã sửa chữa 2 lần (năm 2002 và 2008). Tuy nhiên, hiện 6 cửa cống đều xuống cấp, hư hỏng nặng. Các cánh cống nhiều chỗ bị mục nát, trong đó có cánh cống số 1 bị hư hỏng nặng. Bên cạnh đó, cống Tây Yên không có cầu thang cố định để đi lên vận hành cống; hệ thống khung bê tông cốt thép cống hư hỏng, bong tróc, lộ thép ra ngoài…

Công tác vận hành 6 cánh cửa xả đang phải thực hiện thủ công nên gặp rất nhiều khó khăn.

Ông Nguyễn Văn Toản - Quản lý Nhà máy cấp nước Vũng Áng cho biết: “Ngoài việc cống xuống cấp thì công tác vận hành cũng gặp rất nhiều khó khăn. 6 cánh cửa cống lớn, xuống cấp nhưng vẫn phải vận hành bằng tay nên thời gian quay cống rất lâu (1 cánh 50 phút); nhân công vận hành 1 cánh/4 -5 người. Đặc biệt trong thời tiết mưa bão, công tác vận hành cánh cửa cống khó khăn gấp bội…”.

Sau thời gian dài sử dụng, đến nay công trình cống Tây Yên đã xuống cấp trầm trọng

Ông Võ Văn Phong - Phó Chủ tịch UBND phường Kỳ Thịnh cho biết: “Việc cống Tây Yên hư hỏng nặng gây ảnh hưởng rất lớn tới người dân Kỳ Thịnh nói riêng và người dân các địa phương trong KKT Vũng Áng nói chung. Riêng năm 2020, 3 TDP (Trường Yên, Trường Phú, Cảnh Trường) bị ngập lụt diện rộng cũng có một phần lớn nguyên nhân do cống Tây Yên hư hỏng, vận hành không hiệu quả. Ngoài ra, cửa đáy cống bị hư hỏng khiến việc ngăn mặn, giữ ngọt không thể thực hiện, gây ảnh hưởng lớn đến việc trồng trọt của bà con nhân dân…”.

Trước tình trạng xuống cấp của cống Tây Yên, UBND phường Kỳ Thịnh, UBND thị xã Kỳ Anh đã có văn bản kiến nghị đối với Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vũng Áng và các ban ngành liên quan về việc khắc phục và điều hành cống để đảm bảo an toàn trong sản xuất, sinh hoạt cho Nhân dân. Tuy nhiên, sau nhiều năm công trình này vẫn chưa được sửa chữa, khắc phục.

Cánh cửa xả bị hư hỏng nặng, hệ thống bê tông cốt thép cũng "rệu rã".

Với hình thái thời tiết phức tạp như hiện tại, nếu không sớm tiến hành sửa chữa công trình cống Tây Yên thì sẽ không đảm bảo tiêu thoát lũ, các địa phương gồm: Kỳ Phương, Kỳ Liên, Kỳ Long, Kỳ Thịnh, Kỳ Lợi, Kỳ Trinh sẽ phải đối mặt với nguy cơ ngập lụt; đời sống dân sinh và các hoạt động sản xuất nông nghiệp, công nghiệp cũng sẽ có nguy cơ bị ảnh hưởng...

Công trình cống Tây Yên có chức năng hết sức quan trọng trong việc điều tiết nước, tiêu thoát lũ cho các địa phương trong KKT Vũng Áng. Do vậy, thị xã đề nghị đơn vị quản lý công trình - Công ty CP Đầu tư và Phát triển Vũng Áng cần gấp rút tu sửa, nâng cấp lại công trình; xây dựng hệ thống đóng mở cửa van bằng điện để dễ vận hành vào mùa mưa lũ… Khi đó mới đảm bảo được việc cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và công tác phòng, chống bão, lũ và lợi ích dân sinh trong vùng…

Chủ tịch UBND thị xã Kỳ Anh Phan Thành Biển